خبرگزاری مهر، گروه بین‌الملل - زهرا میرظفرجویان: نگران کننده ترین ویژگی انقلاب اسلامی ایران، از نظر پروفسور «ریچارد فالک» استاد سابق دانشگاه پرینستون آمریکا، این است که این انقلاب همواره سعی کرده تا تمامی راه‌های نفوذ ژئوپولتیکی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی غرب را مسدود کند. به همین دلیل می‌توان گفت که رخدادهای ایران نه تنها ضد امپریالیسم و علیه استعمارگری اروپایی بوده است بلکه مخالف تمامی اشکال پروژه نفوذ آمریکا و مشارکت‌های استراتژیک آن با اسرائیل و دیگر رژیم‌های متخاصم منطقه تلقی می‌شود.
ریچارد فالک، پروفسور بازنشسته حقوق بین الملل در دانشگاه پرینستون و گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور حقوق بشر فلسطین است. وی در روزهای مانده به سرنگونی رژیم پهلوی، به ایران سفر کرد حال آنکه چند روز مانده به بازگشت حضرت امام خمینی از نوفل لوشاتو نیز به دیدار ایشان رفت.
وی در مصاحبه‌ای که پیشتر با خبرگزاری مهر داشت؛ در مرور خاطرات این دیدار گفت: آیت‌الله خمینی به شدت به اصرار خود مبنی بر اینکه انقلاب علیه شاه در ذات خود انقلابی اسلامی بود و نه صرفاً ایرانی تاکید داشت. به نظر می‌آمد که وی بر این باور است که نباید عالی‌ترین قالب یکپارچگی سیاسی را در دولت‌های مقید به تمامیت ارضی جستجو کرد… ما به ویژه تحت تأثیر اخلاق و شفافیت سیاسی آیت‌الله خمینی و تا حدی، صراحت رفتار او قرار گرفتیم که در ضدیت با هر نوع مصالحه در باب انتقال قدرت از ایران قدیم به ایران جدیدی بود که در تصور خود داشت. برای ما محرز شد که در چشم وی انقلاب از آرزوی رهایی مردم ایران از فساد، لامذهبی، مدرنیته، ساختارهای حکومتی سرکوب‌گرایانه و جایگزینی آن با ساختارهایی مبتنی بر ارزشهای اسلامی، نشأت می‌گرفت و تضمینی بود بر اتخاذ سیاست‌ها و راهکارهای تقواگرایانه.
خبرنگار مهر، در سالروز ارتحال ملکوتی بنیانگذار انقلاب اسلامی، بار دیگر گفتگویی با پروفسور فالک انجام داده که در آن به نقش امام (ره)، ویژگی‌های انقلاب و اثرات آن بر منطقه، جهان اسلام و نوع تعامل با غرب می‌پردازد.
*یکی از مقامات صهیونیست سال‌ها پیش، انقلاب اسلامی را «زمین لرزه قرن» توصیف کرد. به نظر شما اثرات انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی (ره) در منطقه چه بوده که موجب نگرانی رژیم صهیونیستی شده است؟
امام خمینی مخالفت خود را با رژیم اسرائیل و پروژه صهیونیست‌ها مبنی بر تأسیس دولت یهودی در بطن جهان اسلام به روشنی اعلام کرد حال آنکه این موضوع را نیزاعلام کرده بود که یهودیت را به عنوان دینی اصیل و شایسته احترام می‌داند.
من چند روز قبل از بازگشت امام خمینی به ایران، در پاریس ملاقاتی با ایشان داشتم. در آن جلسه وی صریحاً ابراز داشت که دیدگاهشان نسبت به این رژیم، ضد صهیونیستی است و نه یهود ستیزانه.
البه من با این نقل قول آشنا نیستم گرچه منطقی است. رژیم اسرائیل در دوره حکومت شاه، روابط مثبتی را با ایران داشت. انقلاب اسلامی به عنوان تهدیدی بدیهی برای اسرائیل تلقی می‌شد زیرا می‌خواست سرنوشت سیاسی مردمانی را که سالیان سال در آن منطقه حضور داشتند بدست بگیرد. اصول اسلامی جنبش سیاسی امام خمینی مخالف با تمامی اشکال سکولاریسم و نفوذ استعماری غرب بود.
وقتی چنین جنبش انقلابی توانست رژیم پهلوی را که آن قدر در داخل کشور و سطح منطقه قدرتمند بود، به چالش بکشد؛ یقیناً می‌توانست در دیگر نقاط منطقه هم موفق باشد. این انقلاب از دیدگاه اسرائیل نیز به عنوان رخدادی مخرب و ضد اسرائیلی قلمداد می‌شد زیرا توان بسیج مردم منطقه و تأثیرگذاری بر آنها را داشت. همچنین این جنبش انقلابی توانست اسرائیل را از حمایت‌های رژیم سابق ایران محروم کند.
*کدامیک از ویژگی‌های انقلاب اسلامی، قدرتهای غربی را نگران کرده است؟
به اعتقاد من نگران کننده ترین ویژگی انقلاب اسلامی ایران، این بوده است که این انقلاب همواره سعی کرده تا تمامی راه‌های نفوذ ژئوپولتیکی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی غرب را مسدود کند. به همین دلیل می‌توان گفت که رخدادهای ایران نه تنها ضد امپریالیسم و علیه استعمارگری اروپایی بوده بلکه مخالف تمامی اشکال پروژه نفوذ آمریکا و مشارکت‌های استراتژیک آن با اسرائیل و رژیم‌های متخاصم در منطقه تلقی می‌شود.
دومین عامل نگرانی غرب، رد نظریه غربی جدایی دین از سیاست توسط انقلاب اسلامی ایران بوده است. همچنین از دیگر عوامل نگرانی غرب، تضاد سنتهای مذهبی انقلاب اسلامی ایران و ارزشهای فرهنگی غرب است. به عنوان مثال، اختلاف نظر دو طرف در خصوص پوشش زنان یا نگاه متفاوت دو طرف به مقولاتی مانند آزادی، موسیقی، مصرف الکل و غیره.
به طور کلی می‌توان گفت اساسی‌ترین مخالفت انقلاب اسلامی که نشأت گرفته از باورهای سیاسی اسلام بوده است مخالفت با نفوذ و کنترل هژمونیک و استعمارگرانه اروپا بر منطقه بوده است که این امر منافع استراتژیک غرب شامل دسترسی به انرژی، امنیت اسرائیل، اجماع ایدئولوژیک ضد مارکسیستی و پروژه جهانی سازی نئولیبرالیسم را مورد تهدید قرار می‌دهد.
*نقش امام خمینی (ره) را در جهان اسلام چگونه می‌بینید؟
به اعتقاد من امام خمینی نقش بزرگی در نمایش این حقیقت به جهان اسلام داشت که ملت‌ها با بسیج شدن قادر خواهند بود که فساد و اشکال مختلف انحطاط رهبران سیاسی را به چالش بکشند. امام خمینی به جنبش‌ها و فعالیت‌های اسلامی حیات بخشید هر چند این عمل او موجب شد تا اروپا و آمریکا در قبال او واکنش‌های اسلام هراسانه اتخاذ کنند.
همچنین نگرانی‌های پادشاهان منطقه از جمله حاکمان کشورهای حاشیه خلیج فارس موجب شد تا رقابت‌های منطقه‌ای عمیق‌تر شود.
*امام خمینی همیشه از سازش با قدرتهای امپریالیسم غربی و رژیم صهیونیستی متنفر بودند و به مقاومت اعتقاد داشتند. آیا شما تغییری در توازن قدرت در منطقه مشاهده می‌کنید؟
به غیر از خود ایران، تغییر قابل ملاحظه‌ای در توازن قوای منطقه‌ای نمی بی نم. شاید بتوان گفت که قیام‌های عربی سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۱ منعکس کننده نفوذ امام خمینی و تجربیات انقلاب اسلامی بود که مردمان برخی کشورهای عربی با الهام گرفتن از آن، به طور جمعی وضعیت موجودشان را به چالش کشاندند.
هرچند حرکت‌های ضد انقلابی متعاقب این قیام‌ها موجب شد تا در برخی از این کشورها مانند یمن، لیبی و سوریه هرج و مرج‌هایی به وجود آید و همچنین رفتارهای خشن پادشاهان عرب در برخی از این کشورها تشدید شود.
این یک حقیقت است که در سال‌های اخیر، نفوذ غربی‌ها در منطقه کاهش یافته است هر چند بخشی از آن بخاطر حضور روسیه و چین است. لازم به ذکر است با اینکه سیاست خارجی ایران در لبنان، فلسطین و سوریه موفقیت‌های چشمگیری داشته اما هنوز زود است که از ایجاد توازن قوای جدید در منطقه صحبت کنیم.
نظر شما